Novruz bayramı həm bəşəri, həm də milli-mənəvi dəyərləri özündə cəmləşdirən bir ənənədir. Bu bayram, təbiətin yenidən oyanması, həyatın təzələnməsi, qışın sonu və baharın gəlişi ilə əlaqələndirilir. Həmçinin, Novruz, dostluq, birlik, ailə dəyərləri, təbiətə hörmət və insanların bir-birinə sevgi göstərməsi kimi vacib anlayışları simvollaşdırır. Ulu Öndər Heydər Əliyev bu bayram haqqında demişdir: “Novruz bayramının bizə bəxş etdiyi ən gözəl nemət ondan ibarətdir ki, qədim zamanlardan bu bayramda insanlar kin-küdurəti unudur, küsülülər barışır, ziddiyyətlər aradan götürülür. Demək, bu, dostluq, həmrəylik, yüksək mənəviyyat bayramıdır”. Novruz bayramı, çoxsaylı mədəniyyətlərdə və xalqlarda müxtəlif adət-ənənələrlə qeyd olunsa da, onun ümumi məğzi, təbiətlə, insanla və ailə ilə bağlı müsbət dəyərləri təbliğ etməkdir. Bayramda müxtəlif milli yeməklər hazırlanır, ailə üzvləri və dostlarla bir araya gəlmək, həmçinin köhnə illəri arxada qoyub yeni başlanğıclara ümid etmək ənənəvi xüsusiyyətlərdəndir.
Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan Ordusunun apardığı şanlı Vətən müharibəsi nəticəsində işğal altında olan doğma torpaqlarımız azad edilib. Bu, təkcə Azərbaycan üçün deyil, bütün türk dünyası və bəşəriyyət üçün böyük bir qələbədir. Azərbaycanın ərazi bütövlüyü bərpa olundu və bu, xalqımızın mübarizliyi, igidliyi və vətənə olan sevgi və bağlılığının simvolu oldu. Artıq həmin torpaqlarda Novruz bayramının qeyd edilməsi, həmrəylik, birliyi və azadlıqsevərliyi daha da dərinləşdirən bir məna kəsb edir. Bayramın bu torpaqlarda qeyd edilməsi, həm də zəfərin və müstəqilliyin əhəmiyyətini simvollaşdırır. İstər Füzuli, Kəlbəcər, Laçın, Zəngilan, Ağdam və digər işğaldan azad olunan ərazilərdə Novruz bayramının qeyd edilməsi, bu torpaqlarda həyatın yenidən bərpa edilməsi, xalqımızın qələbəsi və ən əsası, ərazi bütövlüyümüzün təmin olunması kimi böyük bir anlam daşıyır.
Novruz bayramı, həmçinin torpaqlarımızın işğaldan azad edilməsi ilə bağlı böyük bir mənəvi zəfəri təmsil edir. Bu bayram, sadəcə təbiətin oyanışı və yeni ilin gəlişi deyil, eyni zamanda xalqımızın əzmkarlığının və tarixi ədalətin bərpa olunmasının bir simvoludur. Novruz, Vətən müharibəsinin qazandığı zəfərin ruhunu daşıyaraq, Azərbaycan xalqı üçün daha böyük bir mənəvi dəyərə sahibdir.
Novruz bayramının tarixən və mədəniyyətlərdəki yerinin ən əsas xüsusiyyətlərindən biri, həqiqətən də, insanların dostluğa, həmrəyliyə və qarşılıqlı anlaşmaya dəvət etməsidir. Bu bayram, cəmiyyətlər arasında həmrəyliyi gücləndirir, fərqli xalqlar arasında mehribanlıq və birgəyaşayış anlayışını təbliğ edir. Bu baxımdan 2007-ci il Novruz bayramı ərəfəsində Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə “Hərəmiz bir ağac əkək” kampaniyası başlamışdır. Kampaniya başlayandan sonra respublikanın bütün şəhər, rayon və qəsəbələrində vətəndaşlar, ayrı-ayrı idarə və müəssisələrin kollektivləri bu çağırışa səs verərək, yaşıllaşdırma kampaniyasına qoşulmuşdur. Ətraf mühitin sağlamlaşdırılmasına, ekoloji problemlərin həllinə töhfə olan bu layihə çərçivəsində respublikanın bütün guşələrində yüz minlərlə ağac əkilmiş, yeni parklar və bağlar salınmışdır. Təkcə 2020-ci ildə – Nəsimi ilində Mehriban xanım Əliyevanın ideyası və təşəbbüsü ilə böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin 650 illik yubileyi münasibətilə bir gündə 650 min ağac əkilmişdir. Bu proses “Yaşıl dünya naminə həmrəylik” ili çərçivəsində də davam etdirilmişdir. “Hərəmiz bir ağac əkək” kampaniyası, yalnız bayram münasibətilə deyil, eyni zamanda ətraf mühitin qorunması, təbiətin bərpası və ekologiyanın yaxşılaşdırılması baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu təşəbbüs, Azərbaycanda və dünyada ağac əkilməsinin vacibliyini vurğulayan və hər bir fərdin təbiətə qarşı məsuliyyətini xatırladan bir layihə oldu.
Mehriban xanım Əliyevanın bu kampaniyası, həm də insanları təbiətə qarşı daha diqqətli olmağa, ekoloji şüuru artırmağa və gələcək nəsillərə sağlam bir mühit bəxş etməyə çağırdı. Təşəbbüsün əhəmiyyəti yalnız ağacların əkilməsi ilə məhdudlaşmır; bu, həm də ətraf mühitin qorunmasına dair sosial bir hərəkatın başlanğıcı oldu. Kampaniya, ölkə miqyasında geniş yayıldı, bir çox insanlar bu təşəbbüsə qoşuldu, məktəblərdə, dövlət qurumlarında və yerli icmalarda təbiətə qayğı göstərilməsi ilə bağlı maarifləndirmə işləri aparıldı. Bundan əlavə, bu kampaniya Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində yaşıllığın artırılmasına və qlobal istiləşməyə qarşı mübarizəyə də töhfə verdi. Ağac əkilməsi, karbon dioksid emiliminin artırılması və təbiətə əlavə fayda verilməsi baxımından ekologiya üçün vacib bir addım idi. Beləliklə, “Hərəmiz bir ağac əkək” kampaniyası yalnız bir bayram təşəbbüsü deyil, həm də ekologiyanın qorunmasına yönəlmiş mühüm bir sosial hərəkata çevrildi. Kampaniya, həm də insanları bir araya gətirərək birlik və həmrəylik mesajı verdi, insanların kollektiv şəkildə bir məqsəd uğrunda birləşməsi, təbiətə qarşı məsuliyyət hissi ilə hərəkət etməsi baxımından da mühüm bir simvol oldu. Bu təşəbbüsün əsas məqsədi, Novruz bayramının bəşəri dəyərləri və təbiətə olan sevginin təcəssümü olaraq, hər birimizin ətraf mühitə diqqət yetirməsinin vacibliyini qeyd etmək idi. Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev ilə ölkəmizdə fəaliyyət göstərən siyasi partiyaların rəhbərləri arasında qarşılıqlı bayramlaşma, həqiqətən də, ölkədə yeni və mütərəqqi siyasi mədəniyyətin inkişafının vacib bir göstəricisidir. Bu cür qarşılıqlı təbriklər və əməkdaşlıq, siyasi müxtəlifliklərə baxmayaraq, ölkə daxilində birlik və bərabərliyin vacibliyini vurğulayır. Bu bayramlaşma, həmçinin Azərbaycan cəmiyyətindəki siyasi mühitin sağlam və konstruktiv olduğunu göstərir. Cənab İlham Əliyevin siyasi partiyalarla qarşılıqlı əlaqələr quraraq bayramı birgə qeyd etməsi, ölkə rəhbərliyinin və siyasi partiyaların ölkə maraqlarını üstün tutaraq birgə fəaliyyət göstərməyə hazır olduğunu göstərir. Bu, Azərbaycan dövlətinin siyasi pluralizmə və demokratik mühitə olan sadiqliyini, bütün siyasi qüvvələrin vətəndaşların rifahı üçün bir arada çalışmasının əhəmiyyətini simvollaşdırır.
Eyni zamanda, bu tip qarşılıqlı bayramlaşmalar, Azərbaycan xalqı arasında siyasi, sosial və mədəni müxtəlifliklərin harmonik şəkildə birləşməsini dəstəkləyir. Hər bir partiyanın rəhbəri ilə bayramlaşmaq, ölkənin siyasi həyatında əmin-amanlıq, qarşılıqlı hörmət və anlayışın təbliği deməkdir. Bu, Novruz bayramının bəşəri dəyərlərinə – dostluq, birlik, və həmrəylik dəyərlərinə uyğun gəlir və Azərbaycan xalqının siyasi həyatında müsbət dəyişikliklərin və inkişafın təcəssümüdür. Belə tədbirlər, siyasi mədəniyyətin inkişafını və ölkəmizin daha müasir, demokratik bir siyasi sistemə doğru irəliləməsini təmin edir, həmçinin cəmiyyətin hər bir üzvünə vətəndaşlıq borcunu, birliyini və ölkə qarşısındakı məsuliyyətini anladır.
Novruz, qədim dövrlərdən bəri, insanları bir araya gətirən, fərqli sosial qruplar arasında əlaqələri möhkəmləndirən və kollektiv həmrəylik ruhunu təşviq edən bir bayram olub. Həmçinin, bu bayramın qeyd olunması zamanı qarşılıqlı hədiyyə vermək, bayram süfrəsi ətrafında bir araya gəlmək və bir-birini təbrik etmək ənənəsi insanların bir-birinə göstərdiyi hörmətin və yaxınlığın simvoludur. Bu cəhətdən, Novruz yalnız milli bayram deyil, həm də ümumbəşəri bir mesaj verir — insanlar arasında sevgi, əmin-amanlıq və birgəyaşayışın vacibliyi. Novruz bayramı həm də insanlara təbiətə və ətraf mühitə daha diqqətli olmağı, yeni ilin təmiz və yaxşı niyyətlərlə başlamasını, eləcə də şəxsi və kollektiv həyatlarında müsbət dəyişikliklər etmək üçün bir fürsət verir.
Səyavuş Qasımov: Avrasiya Universitetinin rektoru, siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
