Dünya turizminin mərkəzi olan tarixi İstanbul
Türkiyə dünyanın ən yaxşı turizm məkanıdır. Milyonlarla turistin arzusu Türkiyəni görməkdir. Sözsüz ki, Türkiyədə turistlərin ən çox görmək istədiyi, xəyalların şəhəri adlandırdıqları İstanbuldur. İstanbulun turistlər tərəfindən bu qədər sevilməsinə səbəb nədir?
Birdən iki dənizə çıxışı olan, qədim memarlıq abidələrinin, müasir şüşəli göydələnlərin yerləşdiyi şəhər – bütün bunlar yalnız İstanbuldadır. İstanbulda olmaqla qədim dövrlə müasir dövrü müqayisə etmək imkanınız olacaq. İstanbulu görməkləhəm də Asiya və Avropanı görmüş, həm də fəth etmiş olacaqsınız. Paytaxtın görməli yerlərini müxtəlif kateqoriyalara bölmək olar: köhnə və yeni, Asiya və Avropa. Məsələn, şəhərin Avropa hissəsi köhnə və yeni Qızıl Buynuz körfəzlərinə bölünür. Cənubda yerli əhalinin Eminenu adlandırdığı qədim məhəllələr var. Buradakı bütün tikililər əsasən orta əsrlərə aid görünüşə malikdir. İstanbulun Avropa hissəsinin şimal yarısı – Bəyoğlu müasir Avropa məhəllələrindən ibarətdir. Böyük bir liman və bir çox biznes mərkəzləri də var. Uzküdar şəhərin Asiya yarısına verilən addır. Burada dəbdəbəli villalar, kotteclər və otellər yerləşir. Həmçinin Mərmərə dənizinin sahilində Bizans və Osmanlı İmperatorluğu dövründən günümüzə qədər gəlib çatmış çoxlu köhnə tikililər var.
İki dinin birləşməsi
Hər bir turist, hətta ilk dəfə İstanbula gələrkən özünü şəhərin əsas meydanında tapır, burada Türkiyənin iki ən diqqətçəkən görməli yerlərini – Göy Məscidi və Ayasofyanı görür. Birincisi – şəhərin ən vacib məscidir. Əhalinin tamamilə müsəlman olduğunu nəzərə alsaq, onlar Göy məsciddə namaz qılırlar. Onun qarşısında isə ən qədim abidə – Ayasofya yerləşir. Bizans İmperatorluğunun mövcud olduğu dövrdə,inşa edilən Ayasofya öz arxitekturasına görə möhtəşəmdir. Şəhər Osmanlılar tərəfindən fəth edildikdən sonra məbəd məscidə çevrilib.
Yer üzündəki ən bənzərsiz, təkrarolunmaz və gözəl ölkələrdən biri də şübhəsiz ki, Türkiyədir. Burada olan hər kəs təkrar-təkrar qayıtmaq istəyir. Burada insan həyatının bütün dövrlərini əhatə edən rekord sayda memarlıq abidələri cəmləşib.
İstanbul turistləri Şehrazade nağıllarından qaynaqlanan xüsusi şərq ləzzəti ilə qarşılayır. Burada onlar sirlər və sirrlərlə zəngin olan antik dövrün ab-havasını, təbiətin yaratdığı qeyri-adi şah əsərləri və istedadlı sənətkarların əlləri üzərində düşünərək, füsunkar Boğazın heyrətamiz mənzərələrindən həzz alacaqlar.
Bu yazımızda milyonlarla turistin xəyalı olan İstanbulun ən gözəl məkanlarını sizə təqdim edəcəyik.
- İstanbulda Ayasofya (İstanbul)
Bizans İmperiyası dövründə inşa edilən Ayasofya 10.000 işçisinin beş illik zəhməti hesabına başa gəlib.
Məbədin özü kərpicdən tikilib, lakin bəzək üçün bahalı materiallardan istifadə edilib: fil sümüyü, qızıl, gümüş, qiymətli daşlar Ayasofya istifadə edilib. İlk adı Katedral olan bu məbəd 537-ci ildə təqdis edildi və imperiyanın gücünü və böyüklüyünü simvollaşdırırdı1453-cü ildə İstanbul fəth edildikdən sonra adı dəyişdirilərək Ayasofya adlandırılır.
Məbəd İstanbulun köhnə hissəsinin mərkəzində, Sultanahmet səmtində yerləşir. O, nəhəng günbəz sistemi ilə təmsil olunan memarlıq sayılır. Məscidin daxili bəzəyinin əsas dəyəri heyrətamiz gözəlliyə malik mozaika və freskalardır. 40 pəncərədən içəri daxil olan işıq səmada üzən günbəzin illüziyasını yaradır.
- Yerebatan Sarnıcı (İstanbul)
Yayda İstanbulda yeraltı cənnəti görmək istəsəniz mütləq Sultanahmet ərazisində qədim yeraltı su anbarı olan Yerebatan Sarnıcı ziyarət edin. 10-12 m dərinlikdə çox maraqlı şeylər görmək olar.
Memarlıqda 9 m hündürlüyündə 336 sütunun olması Sarnıcını saraya bənzədir. Bir vaxtlar Sarnıçdakı suyun təhlükəsizliyinə diqqət yetirdilər, buna görə də odadavamlı kərpicdən 4 metr qalınlığında divarlar düzəltdilər və onları xüsusi bir örtüklə örtülürdü.
İçəridə otağın zəif işıqlandırılması sirr və tənhalıq mühiti yaradır.
- Süleymaniyyə məscidi (İstanbul)
Türkiyənin bütün görməli yerləri milli tarixin müəyyən mərhələlərini əks etdirir. İstanbulun ən böyük məscidi də istisna deyil. Bir vaxtlar Qanuni Sultan Süleymanın əmri ilə inşa edilən Süleymaniyyə məscidini mütləq görməyiniz lazımdır.
Binanın ölçüləri təxminən 5 min ziyarətçini qəbul edə bilər. Onun ərazisində məsciddən başqa hamam, mətbəx, mədrəsə, rəsədxana, kitabxana və 4 hündür minarə var.
Məscidin bəzi elementləri simvolikdir. Məsələn, 10 eyvanın olması Sultanın sülalədə 10-cu olması, 4 minarə isə onun İstanbulun 4-cü sultanı olmasından xəbər verir.
89 dəfə baş vermiş zəlzələlərə baxmayaraq, məscid istedadlı memarların miras qoyduğu əzəmətini və cizgi zərifliyini qoruyub saxlamışdır.
- İstanbul Arxeologiya Muzeyi (İstanbul)
Dünyanın ən böyük muzeylərindən biri olan İstanbul Arxeologiya Muzeyində 1 milyona yaxın eksponat nümayiş etdirilir.
İstanbul Muzeyi Topqapı Sarayı və Gülhanə Parkının yanında üç binada yerləşir. Buraya Əsas Bina, Qədim Şərq Muzeyi və türk keramika nümunələri ilə döşənmiş Köşk daxildir.
Muzeyin açılışı türkiyəli diplomat, rəssam, arxeoloq, mədəniyyət xadimi Osman Həmdi bəyin təşəbbüsü ilə baş tutub. 1891-ci ildə neoklassik muzey binasının birinci hissəsi açıldı, sonuncunun tikintisi 1908-ci ildə başa çatdırıldı.
Eksponatlar arasında turistlər Makedoniyalı İsgəndər və Zevsin büstlərini, Sidon nekropolunda tapılmış “Ağlayan qadın” sarkofağını, Kral Abdalonimosun Sidon sarkofağını, qədim yunan heykəllərini, Troya qazıntılarından əldə edilən artefaktları, Afina məbədinin fraqmentlərini görə bilərlər. , III Adad-Nirari obeliski və Bizans və antik sənətin digər şah əsərləri görə bilərlər.
- Kapalı Çarşı (Qapalı Çarşı) (İstanbul)
Qapalı Çarşının tikintisinin başlanğıcı 1461-ci ilə təsadüf edir.
Nəhəng bazar kompleksinə 22 qapı, 2 qapalı bazar, 24 mehmanxana, bazar meydanları, məscidlər, restoranlar, fəvvarələr, yeməkxanalar, hamam daxildir. Burada 4 mindən çox mağaza var və bütün ərazi 60-dan çox küçəyə bölünüb. Burada zinət əşyaları, ədviyyatlar, xalçalar, keramika, paltarlar, türk silahları satırlar.
- Xora Monastırı (İstanbul)
Xora monastırı Bizans dövrü mədəniyyətinin əks etdirən abidələrdən biridir.
Monastırın tarixi, adını bir neçə dəfə dəyişməli olan İstanbulun özünün çətin tarixinin bir hissəsini əks etdirir. Dəfələrlə bina dağıdıldı, sonra yenidən bərpa edildi. Bu günə qədər gəlib çatan bina 11-ci əsrin sonlarına aiddir. 15-ci əsrin ortalarında, türk qoşunları tərəfindən Konstantinopolun tutulması zamanı, şəhərin səmavi şəfaətçisi sayılan Xanımımız Hodegetria’nın ikonu, daha sonra Məsih Kilsəsinin adını daşıyan Monastıra köçürüldü. Choradakı Xilaskar. Yarım əsr sonra türbəyə etinasız yanaşan türklər onun freskalarını suvaq edərək, binanı türk məscidinə çevirdilər. 20-ci əsrin ortalarında, bərpa zamanı onlar təmizləndi.
Monastırdan qalan Xora kilsəsi yararsız fasada malikdir. Ancaq içəridə mozaika və freskaların heyrətamiz gözəlliyi ilə valeh edir. Həvarilərin əhatəsində Məsihin üzünün freskası olan günbəz xüsusi diqqəti cəlb edir.
- Qalata Qülləsi (İstanbul)
Qalata qülləsi eyniadlı körpü ilə birlikdə şəhərin simvolik hissəsidir. 61 m nəhəng hündürlüyü və təpənin üzərində yerləşməsi ilə onu şəhərin demək olar ki, hər yerindən görmək olar. 9 m diametri və təxminən 4 m divar qalınlığı ilə güclü təəssürat yaradır.
14-cü əsrin ortalarında tikilmişdir. Bina “Məsihin qalası” adlanırdı. XVI əsrin əvvəllərində zəlzələ zamanı bir qədər dağılmış, lakin sonradan bərpa edilmişdir. Qüllə 1965-ci ildə ziyarətçilərin üzünə açılıb.
İçəridə yerləşən 2 liftdən biri ziyarətçiləri 137 metr hündürlüyə qaldırır, buradan Haliç körfəzinin, bütün İstanbulun və Mərmərə dənizinin mənzərəsi açılır.
İki böyük imperiyanın – Bizans və Osmanlının varisi olan Türkiyə bu az qala mifoloji sivilizasiyalara münasibətdə müasir Türkiyə Cümhuriyyətinin davamlılığını vurğulayaraq keçmişin abidələrini diqqətlə qoruyur. Və buna əmin olmaq üçün qədim türk şəhərlərinə ziyarət etmək lazımdır.
Qoşqar Salmanlı
